حکم آشتی (قرآن)حکم آشتی با توجه به آیات قرآن عبارتند از: فهرست مندرجات۲ - آشتی بین زن و شوهر ۲.۱ - روش آشتی بین زوجین ۲.۱.۱ - رجوع مرد به همسر ۲.۱.۲ - گذشت از حقوق ۲.۱.۳ - انتخاب حکم ۲.۲ - وظیفه حاکم شرع ۳ - آشتی مؤمنان با یکدیگر ۴ - سوگند بر ترک آشتی ۵ - آشتی میان وصیّت‌کننده و وارثان ۶ - تلاش برای آشتی ۷ - گذشت ازبدی‌ها در آشتی ۸ - عناوین مرتبط ۹ - پانویس ۱۰ - منبع ۱ - ایجاد آشتی میان مؤمنانوجوب ايجاد صلح و آشتى، ميان مؤمنان متخاصم: ۱. «... وَ أَصْلِحُوا ذاتَ بَيْنِكُمْ ...؛... و ميان برادراني را كه با هم ستيزه دارند آشتي دهيد ....» ۲. «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ ...؛مؤ منان برادر يكديگرند، بنابراين ميان دو برادر خود صلح برقرار سازيد....» ۲ - آشتی بین زن و شوهرلزوم تلاش خويشاوندان زن و شوهر، براى ايجاد آشتى ميان آنان: «وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَيْنِهِما فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَكَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ يُرِيدا إِصْلاحاً يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُما إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيماً خَبِيراً؛و اگر از جدايي و شكاف ميان آنها بيم داشته باشيد، داوري از خانواده شوهر، و داوری از خانواده زن انتخاب كنيد (تا به كار آنان رسيدگي كنند) اگر اين دو داور تصميم به اصلاح داشته باشند خداوند كمك به توافق آنها مي‌كند، زيرا خداوند دانا و آگاه است (و از نيات همه با خبر است.)» ۲.۱ - روش آشتی بین زوجینحکم روش‌های آشتی بین زوجین عبارتند از:۲.۱.۱ - رجوع مرد به همسرجواز رجوع مرد به همسر خويش، در زمان عدّه و صلح و آشتى بين خود: «وَ الْمُطَلَّقاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاثَةَ قُرُوءٍ وَ لا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ ما خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ بُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذلِكَ إِنْ أَرادُوا إِصْلاحاً ...؛زنان مطلقه، بايد به مدت سه مرتبه عادت ماهانه ديدن (و پاك شدن) انتظار بكشند! ( عده نگهدارند) و اگر به خدا و روز رستاخیز، ايمان دارند براي آنها حلال نيست كه آنچه را خدا در رحمهايشان آفريده، كتمان كنند. و همسرانشان، براي باز گرداندن آنها (و از سر گرفتن زندگي زناشويی) در اين مدت، (از ديگران) سزاوارترند، در صورتي كه (به راستي) خواهان اصلاح باشند....» ۲.۱.۲ - گذشت از حقوقاستحباب آشتى و مصالحه زن و شوهر، با گذشت از برخى حقوق يكديگر: «وَ إِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يُصْلِحا بَيْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ ... وَ إِنْ تُصْلِحُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ غَفُوراً رَحِيماً؛ و اگر زني از طغيان و سركشي يا اعراض شوهرش، بيم داشته باشد، مانعي ندارد با هم صلح كنند (و زن يا مرد از پارهاي از حقوق به خاطر صلح صرفنظر كنند) و صلح بهتر است... و اگر راه اصلاح و پرهیزگاری پيش گيريد، خداوند آمرزنده و مهربان است.» ۲.۱.۳ - انتخاب حکملزوم انتخاب حَکَم از خويشاوندان زن و شوهر، براى ايجاد آشتى بين آنان: «وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَيْنِهِما فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَكَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ يُرِيدا إِصْلاحاً يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُما إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيماً خَبِيراً؛و اگر از جدايي و شكاف ميان آنها بيم داشته باشيد، داوري از خانواده شوهر، و داوري از خانواده زن انتخاب كنيد (تا به كار آنان رسيدگي كنند) اگر اين دو داور تصميم به اصلاح داشته باشند خداوند كمك به توافق آنها مي‌كند، زيرا خداوند دانا و آگاه است (و از نيات همه با خبر است.)» ۲.۲ - وظیفه حاکم شرعموظّف بودن حاکم اسلامى به انتخاب حَكَم، براى ايجاد آشتى ميان زن و شوهر: «وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَيْنِهِما فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَكَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ يُرِيدا إِصْلاحاً يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُما ...؛و اگر از جدايي و شكاف ميان آنها بيم داشته باشيد، داوري از خانواده شوهر، و داوري از خانواده زن انتخاب كنيد (تا به كار آنان رسيدگي كنند) اگر اين دو داور تصميم به اصلاح داشته باشند خداوند كمك به توافق آنها مي‌كند....» طبق ظاهر روايات شیعه، تعيين حَكَم، وظيفه حاكمى است كه زن و شوهر به او رجوع كردند. ۳ - آشتی مؤمنان با يكديگروجوب صلح و آشتى مؤمنان با يكديگر: ۱. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً ...؛اي كساني كه ايمان آورده ايد! همگي در صلح و آشتي در آييد! ....» به عقيده برخى مفسّران «سِلم» به معناى صلح و مسالمت است. ۲. «وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ؛خدا را در معرض سوگندهاي خود قرار ندهيد! و براي اينكه نيكي كنيد، و تقوا پيشه سازيد، و در ميان مردم اصلاح كنيد (سوگند ياد ننماييد)! و خداوند شنوا و داناست. » ۴ - سوگند بر ترک آشتیجايز نبودن سوگند بر ترك آشتى: «وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِ ...؛خدا را در معرض سوگندهاي خود قرار ندهيد! و براي اينكه نيكي كنيد، و تقوا پيشه سازيد، و در ميان مردم اصلاح كنيد (سوگند ياد ننماييد)! ....» ۵ - آشتى ميان وصيّت‌كننده و وارثانجواز ايجاد صلح و آشتى ميان وصیّت‌کننده و وارثان، در صورت بروز اختلاف بين آنان: «فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً أَوْ إِثْماً فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ ...؛كسي كه از انحراف وصيت كننده (و تمايل يك جانبه او به بعض ورثه) يا از گناه او به اينكه وصيت به كار خلافي كند) بترسد، و ميان آنها را اصلاح دهد گناهي بر او نيست (و مشمول قانون تبديل وصيت نمي‌باشد) ....» ۶ - تلاش برای آشتیشايسته بودن تلاش، براى ايجاد آشتى ميان مردم: «لا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَيْنَ النَّاسِ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً؛در بسياري از سخنان در گوشي (و جلسات محرمانه) آنها خير و سودي نيست مگر كسي كه (به اين وسيله) امر به كمك به ديگران يا كار نيك يا اصطلاح در ميان مردم كند، و هر كس براي خشنودي پروردگار چنين كند پاداش بزرگي به او خواهيم داد.» ۷ - گذشت ازبدی‌ها در آشتیشايسته بودن گذشت از بديهاى ديگران و آشتى با آنان: «وَ جَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ ...؛و کیفر بدي مجازاتي همانند آن است، و هر كس عفو و اصلاح كند اجر و پاداش او با خدا است....» ۸ - عناوین مرتبطحکم صلح (قرآن). ۹ - پانویس۱۰ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۱، ص۷۲، برگرفته از مقاله «حکم آشتی». |